Hướng dẫn chi tiết cách gói bánh chưng ngày Tết đẹp mắt
Bánh chưng là một món ăn truyền thống không thể thiếu trong mỗi dịp Tết Nguyên Đán của người Việt Nam. Với những mẹo nhỏ và hướng dẫn cách gói bánh chưng cụ thể, bạn sẽ dễ dàng tự tay gói được những chiếc bánh chưng truyền thống, góp phần làm phong phú thêm bữa tiệc Tết của gia đình. Cùng tìm hiểu chi tiết cách gói bánh chưng trong bài viết dưới đây nhé!
Giới thiệu về bánh chưng và ý nghĩa trong dịp Tết Nguyên Đán
Bánh chưng là một trong những món ăn truyền thống đặc sắc của người Việt Nam trong dịp Tết Nguyên Đán. Với hình dạng vuông vức, bánh chưng không chỉ mang đến hương vị thơm ngon mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa văn hóa sâu sắc.
Theo truyền thuyết, bánh chưng được sáng tạo bởi hoàng tử Lang Liêu, con trai vua Hùng thứ 6, nhằm thể hiện lòng hiếu thảo và tấm lòng biết ơn của con cái đối với tổ tiên. Hình vuông của bánh chưng tượng trưng cho đất, phản ánh triết lý âm dương và ngũ hành của người Việt, trong khi phần nhân bên trong được làm từ gạo nếp, đậu xanh và thịt heo, thể hiện sự ấm áp và đầy đủ trong bữa ăn ngày Tết.
Bánh chưng không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng của sự đoàn viên và gắn kết gia đình. Trong mỗi dịp Tết, các gia đình thường quây quần bên nhau để cùng nhau gói bánh, tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ và bồi đắp thêm tình cảm gia đình.
Hương vị của bánh chưng còn mang lại sự ấm cúng, thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên và cầu mong cho một năm mới an khang thịnh vượng. Với ý nghĩa sâu sắc như vậy, bánh chưng không chỉ là món ăn trong dịp Tết Nguyên Đán mà còn là biểu tượng của văn hóa, truyền thống và tinh thần đoàn kết của dân tộc Việt Nam.
Nguyên liệu cần chuẩn bị khi gói bánh chưng
Để gói bánh chưng truyền thống, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau:
Nguyên liệu chính
Gạo nếp: 500g (nên chọn gạo nếp cái hoa vàng, ngâm trong nước từ 6-8 giờ).
Đậu xanh: 200g (đãi sạch, ngâm 2-3 giờ, hấp chín và nghiền nhuyễn hoặc để nguyên hạt).
Thịt heo: 300g (thịt ba chỉ hoặc nạc vai, ướp với muối, tiêu, và hành tím).
Lá dong: 10-12 lá (rửa sạch, lau khô).
Nguyên liệu phụ
Dây buộc: dây lạt hoặc dây nilon dùng để buộc bánh.
Gia vị: muối, tiêu, hành tím để ướp thịt.
Dụng cụ cần thiết
Thố hoặc khuôn gói bánh: để tạo hình cho bánh.
Nồi chưng hoặc xửng hấp: để chưng bánh sau khi gói.
Cách gói bánh chưng đơn giản
Gói bánh chưng tưởng chừng như là một công việc phức tạp, nhưng thực tế, bạn hoàn toàn có thể thực hiện một cách đơn giản chỉ với một vài bước cơ bản.
Gói bánh chưng bằng lá dong có tạo khuôn từ sống lá
Gói bánh chưng theo cách tạo khuôn từ sống lá là một kỹ thuật truyền thống độc đáo, mang lại hình thức đẹp mắt và giữ cho bánh chắc chắn. Để thực hiện phương pháp này, mỗi chiếc bánh chưng sẽ sử dụng 4 chiếc lá dong và 4 sợi dây lạt.
Bước 1: Gấp lá dong
Đầu tiên, bạn cần rửa sạch lá dong và dùng khăn lau cho thật khô. Khi gấp lá, hãy chú ý đến mặt lá: mặt xanh đậm sẽ để ở dưới, trong khi mặt lá có màu nhạt hơn sẽ được lật lên trên. Gấp mép lá theo phương ngang sao cho khoảng cách từ mép lá đến sống lá khoảng 2 đốt tay. Dùng tay vuốt nhẹ để tạo thành nếp lá đều và đẹp.
Sau đó, bạn gấp đôi lá dong lại và dùng tay miết đường gấp để giữ nếp. Hãy thực hiện tương tự với 3 lá còn lại để chuẩn bị cho việc tạo khuôn.
Bước 2: Cắt lá và tạo khuôn
Sau khi đã gấp xong lá, bạn xếp 4 chiếc lá ngay ngắn và bằng nhau. Dùng kéo để cắt lá theo kích thước mong muốn, tùy thuộc vào kích thước bánh bạn muốn làm. Sau khi cắt, mở lá ra và gấp chéo hai mép lá sao cho chúng vuông góc với nhau. Tiếp tục lật phần lá thừa vào bên trong và dùng vật nặng để đè lên giữ nếp lá.
Thực hiện tương tự với những lá còn lại. Khi đã hoàn tất, hãy xếp 4 lá vào với nhau để tạo thành khuôn. Nắn chỉnh lá cho thành hình vuông, và luồn một sợi dây lạt dưới khuôn bánh để giữ chặt sau khi gói xong.
Bước 3: Gói bánh chưng
Khi khuôn đã sẵn sàng, bạn bắt đầu cho các nguyên liệu vào theo thứ tự: dàn đều một lớp gạo nếp, tiếp theo là một lớp đậu xanh, sau đó là một lớp thịt heo, rồi lại thêm một lớp đậu xanh và cuối cùng là một lớp gạo nếp. Hãy nén chặt phần nhân và dàn đều gạo để giúp nhân bánh được cố định và chắc chắn.
Sau khi cho đủ nguyên liệu, bạn gấp hai bên mép lá đối diện nhau lại và dùng dây lạt buộc tạm thời để cố định bánh. Tiếp đến, gấp hai bên mép lá còn lại và căn chỉnh sao cho bánh được vuông vắn. Cố định bánh bằng các sợi dây lạt. Đặc biệt, với cọng dây lạt đầu tiên, bạn hãy tháo và kéo ra ngoài. Khi buộc dây lạt, hãy tạo hình caro trên mặt bánh, không cần quá chặt nhưng cũng không nên buộc quá lỏng.
Cuối cùng, sau khi buộc xong, bạn nhẹ nhàng nắn các góc bánh để bánh trở nên vuông vắn và nhân bên trong được dàn đều.
Gói bánh chưng bằng lá dong không tạo khuôn
Gói bánh chưng bằng lá dong không tạo khuôn là một kỹ thuật truyền thống, giúp tạo ra những chiếc bánh có hình dáng tự nhiên và không kém phần hấp dẫn. Để thực hiện phương pháp này, bạn cần chuẩn bị 3 chiếc lá dong và 4 sợi dây lạt.
Bước 1: Xếp lá
Khi mua lá dong về, bước đầu tiên là rửa sạch với nước để loại bỏ bụi bẩn. Sau đó, dùng khăn sạch để lau khô lá. Tiếp theo, sử dụng dao để cắt phần sống lá, nhưng cần lưu ý không cắt quá sâu vào phần thịt lá để tránh làm rách lá.
Khi xếp lá, bạn hãy đặt một lá dong sao cho mặt xanh đậm hướng xuống dưới theo chiều dọc. Với hai lá dong còn lại, hãy lật mặt xanh đậm lên và đặt chúng theo chiều ngang, chồng lên một nửa lá bên dưới. Điều này sẽ tạo ra nền tảng vững chắc cho chiếc bánh chưng của bạn.
Bước 2: Xếp nhân và gói lá
Sau khi đã xếp lá, bước tiếp theo là cho nguyên liệu vào. Bạn nên dàn đều nguyên liệu theo thứ tự: một lớp gạo nếp, tiếp theo là một lớp đậu xanh, sau đó là một lớp thịt heo, tiếp tục với một lớp đậu xanh và cuối cùng là một lớp gạo nếp ở trên cùng.
Khi đã cho đủ nguyên liệu, bạn hãy túm hai mép chiếc lá được đặt dọc và dùng tay gấp, cuộn các mép lá vào sát nếp để cố định nhân bánh. Điều này giúp giữ cho phần nhân bên trong không bị rơi ra ngoài.
Một tay giữ mép vừa gấp, tay còn lại gập một bên của phần lá đặt ngang, dựng bánh lên và nhẹ nhàng thổ bánh xuống mặt bàn nhiều lần để phần nếp được dàn đều. Sau đó, gấp phần lá ở phía trên vào và dựng bánh xuống mặt bàn, thực hiện tương tự với bên còn lại để hoàn thiện hình dáng của bánh.
Bước 3: Buộc dây lạt
Khi bánh đã được gói chắc chắn, bạn hãy đặt bánh nằm ngang trên mặt bàn và chuẩn bị 4 sợi dây lạt để buộc bánh. Bắt đầu với một sợi dây lạt, luồn xuống dưới bên phải của bánh, vòng qua bánh và xoắn hai đầu dây lại với nhau. Sau đó, luồn một đầu dây vào sợi dây lạt nằm ngang trên mặt bánh để cố định.
Tiếp tục thực hiện tương tự với 3 sợi dây còn lại. Việc buộc chặt bánh không chỉ giúp bánh giữ được hình dạng mà còn đảm bảo rằng các nguyên liệu bên trong không bị lộn xộn trong quá trình chưng.
Gói bánh chưng bằng lá chuối và bìa carton
Gói bánh chưng bằng lá chuối và bìa carton là một phương pháp sáng tạo. Để thực hiện, bạn cần 3 chiếc lá chuối (cắt thành các miếng nhỏ), 1 hộp carton và 1 sợi dây nilon dài khoảng 2,5m.
Bước 1: Cắt hộp carton
Chọn một hộp carton dày để đảm bảo khuôn bánh chắc chắn. Kích thước hộp có thể là vuông 9 x 9 cm và chiều cao 5,5 cm.
Bước 2: Cắt và xếp lá
Lau sạch lá chuối và phơi nắng khoảng 10-15 phút cho héo bớt. Cắt thành 6 miếng lớn (9cm x 30-35cm) và 4 miếng nhỏ (5,5cm). Gấp đôi một miếng lớn, luồn qua cạnh hộp và gập xuống, làm tương tự với 3 miếng lớn còn lại. Đặt 2 miếng lá lớn còn lại chéo vào giữa và đặt 4 miếng nhỏ vào 4 góc hộp.
Bước 3: Xếp nhân và gói bánh
Cho lần lượt nguyên liệu: một lớp gạo nếp, đậu xanh, thịt heo, đậu xanh và cuối cùng là gạo nếp. Nén chặt các nguyên liệu. Gấp các mép lá lại, dùng tay giữ chặt và nhấc hộp carton lên.
Bước 4: Buộc dây
Luồn một phần dây dưới đáy bánh, vắt dây sang bên phải. Xoắn hai đầu dây lại và luồn dây lên mặt bánh, tạo thành đường song song. Cuối cùng, quấn dây quanh thân bánh và cột lại để cố định.
Gói bánh chưng bằng lá chuối không cần dây
Gói bánh chưng bằng lá chuối mà không cần sử dụng dây là một kỹ thuật đơn giản nhưng rất hiệu quả. Để thực hiện phương pháp này, bạn sẽ cần 3 chiếc lá chuối.
Bước 1: Xếp lá
Sau khi mua lá chuối về, hãy lau sạch bằng khăn. Tiếp theo, phơi lá dưới ánh nắng gắt khoảng 10-15 phút để lá héo bớt, điều này sẽ giúp cho việc gói bánh dễ dàng hơn.
Cắt lá chuối thành 3 miếng, mỗi miếng có chiều rộng khoảng 35cm. Xếp 2 miếng chồng lên nhau, với mặt xanh đậm úp xuống dưới (miếng A), và miếng còn lại có mặt xanh đậm ngửa lên trên (miếng B).
Bước 2: Xếp nhân và gói bánh
Bắt đầu cho các nguyên liệu vào miếng lá có mặt xanh đậm ngửa lên (miếng B) theo thứ tự: một lớp nếp xào, một lớp đậu xanh, một lớp thịt heo, thêm một lớp đậu xanh nữa, và cuối cùng là một lớp nếp xào.
Dùng tay gấp 2 mép lá chéo nhau vào giữa để giữ phần nhân bên trong. Một tay giữ chặt nếp vừa gấp, tay còn lại gập một bên của lá đang mở, dựng bánh lên và thổ bánh xuống mặt bàn nhiều lần để giúp phần nếp dàn đều. Sau đó, gấp phần lá ở phía trên vào; nếu còn dư lá, bạn có thể cắt bớt hoặc gấp gọn vào bên trong.
Dựng bánh ở phía bên này xuống mặt bàn, sau đó mở lá ở phía bên còn lại và thực hiện tương tự như trên.
Sau khi hoàn thành, hãy úp mặt có nếp gấp của bánh xuống giữa 2 lá (miếng A) và đặt bánh chéo so với mặt phẳng của lá.
Dùng tay gấp 2 mép lá chéo của các lá (A) vào giữa, rồi gấp hai đầu lá hai bên vào và miết chặt từng nếp gấp để tạo hình vuông cho bánh.
Bước 3: Cố định bánh
Cắt lá chuối thành 2 sợi, mỗi sợi dài khoảng 25cm. Sử dụng các sợi này để buộc quanh bánh theo hình vuông góc, nhằm cố định chắc chắn chiếc bánh chưng của bạn.
Gói bánh chưng không chỉ đơn thuần là một công việc chế biến mà còn là một hoạt động mang tính truyền thống và gắn kết gia đình trong mỗi dịp Tết Nguyên Đán. Qua bài viết này, hy vọng bạn đã nắm rõ cách gói bánh chưng từ việc chuẩn bị nguyên liệu đến từng bước thực hiện.