10 tác hại khi uống thuốc giảm cân gây nguy hiểm mà bạn nên biết

Trong cuộc sống hiện đại, việc giảm cân hoặc duy trì vóc dáng thon gọn đã trở thành mục tiêu của rất nhiều chị em phụ nữ. Thuốc giảm cân thường được lựa chọn như một giải pháp nhanh chóng và tiện lợi. Tuy nhiên, không phải loại thuốc giảm cân nào cũng đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Trên thực tế, việc uống thuốc giảm cân có thể ẩn chứa nhiều nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe mà nhiều người không lường trước được.

Thuốc giảm cân là gì?

Thuốc giảm cân là loại thực phẩm chức năng hoặc dược phẩm được thiết kế nhằm hỗ trợ quá trình giảm cân thông qua các cơ chế như giảm cảm giác thèm ăn, tăng cường đốt cháy chất béo, hoặc giảm hấp thụ chất béo từ thức ăn. Thuốc giảm cân có thể hoạt động bằng cách tác động lên hệ thần kinh để kiểm soát sự thèm ăn, kích thích trao đổi chất, hoặc làm giảm khả năng hấp thụ chất béo và calo.

Giảm cân là mục tiêu của nhiều người nhằm giảm thiểu các vấn đề sức khỏe liên quan đến thừa cân. Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc giảm cân có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng. Vậy uống thuốc giảm cân có ảnh hưởng gì không? 

Theo các chuyên gia, ngoài những trường hợp do bệnh lý liên quan đến hội chứng chuyển hóa hoặc rối loạn nội tiết, nguyên nhân gây béo phì chủ yếu là do sự mất cân bằng giữa chế độ dinh dưỡng và mức độ vận động. 

Hiện nay, có rất nhiều loại thuốc giảm cân được bán trên thị trường, từ các loại thuốc kê đơn đến thuốc không cần kê đơn và các sản phẩm thảo dược. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc giảm cân có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe, 

Không phải ai cũng có thể sử dụng mà không gặp phải tác dụng phụ. Chính vì vậy, trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc giảm cân nào, bạn nên tìm hiểu kỹ về nguồn gốc, thành phần, cũng như xin ý kiến từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.

Các loại thuốc giảm cân theo toa

Thuốc giảm cân theo toa chỉ nên sử dụng cho những người có chỉ số BMI trên 30, hoặc những người có chỉ số BMI trên 27 kèm theo các yếu tố nguy cơ như bệnh mạch vành, tăng huyết áp, tiểu đường, tăng mỡ máu, hoặc ngưng thở khi ngủ. Khi đó, việc sử dụng thuốc kê toa giúp giảm cân nhằm hạn chế các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng do thừa cân gây ra.

Theo các chuyên gia, thuốc giảm cân là sản phẩm hỗ trợ giúp bệnh nhân thừa cân, béo phì kiểm soát cân nặng, nhưng phải kết hợp cùng chế độ dinh dưỡng và hoạt động thể chất hợp lý để đạt hiệu quả.

Các loại thuốc giảm cân được FDA chấp thuận

Nhóm thuốc ức chế sự thèm ăn: Các thuốc này được FDA phê duyệt với tác dụng ức chế cảm giác thèm ăn bằng cách tác động đến các chất dẫn truyền thần kinh trong não, giúp bệnh nhân béo phì cảm thấy no lâu hơn và ít đói hơn. Một số thuốc tiêu biểu thuộc nhóm này:

• Belviq (Lorcaserin): Giảm thèm ăn và tăng cảm giác no thông qua cơ chế tác động lên một receptor của serotonin trong não.
• Bupropion/Naltrexone: Kết hợp giữa một chất chống trầm cảm (Bupropion) và một chất hỗ trợ cai rượu và ma túy (Naltrexone) nhằm kiềm chế cảm giác đói và thèm ăn.
• Saxenda (Liraglutide): Thuốc giúp kiểm soát đường huyết và nồng độ insulin, đồng thời hỗ trợ giảm cân.
• Qsymia (Phentermin/Topiramate ER): Phentermin ức chế cảm giác thèm ăn tương tự như amphetamine và được kết hợp với Topiramate để giảm cân.

Nhóm thuốc ức chế lipase: Orlistat (Xenical) được FDA phê duyệt từ năm 1999 để điều trị lâu dài cho bệnh nhân béo phì. Thuốc này giúp ức chế quá trình hấp thụ chất béo lên đến 30% bằng cách ngăn enzym lipase do tuyến tụy tiết ra phân hủy chất béo, khiến chất béo không được tiêu hóa sẽ bị đào thải ra ngoài theo phân.

Các loại thuốc giảm cân hại với sức khỏe

Mặc dù các loại thuốc giảm cân kể trên đã được FDA chấp thuận, nhưng việc sử dụng vẫn tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ:

• Nhóm amin tương tự giao cảm: Thuốc giảm cân nhóm này kích thích chức năng tim mạch, dẫn đến tăng nhịp tim và huyết áp.
• Orlistat (ức chế lipase): Có liên quan đến nguy cơ tổn thương gan, dù hiếm gặp, do đó cần chú ý đến các triệu chứng như ngứa, vàng da, chán ăn, phân và nước tiểu có màu bất thường.
• Qsymia: Thành phần Topiramate trong Qsymia có thể gây dị tật bẩm sinh nếu sử dụng trong thời kỳ mang thai.
• Saxenda: Được cho là có liên quan đến ung thư tuyến giáp ở động vật. Thuốc này không nên sử dụng nếu người bệnh hoặc gia đình có tiền sử ung thư biểu mô tuyến giáp.
• Belviq: Có nguy cơ tương tác với một số thuốc chống trầm cảm và thuốc điều trị đau nửa đầu, gây tác động tiêu cực đến serotonin trong não.

Việc sử dụng thuốc giảm cân cần được cân nhắc kỹ lưỡng và chỉ nên dùng khi có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt đối với các loại thuốc có khả năng gây tác dụng phụ nghiêm trọng.

Tác hại của thuốc giảm cân

Ảnh hưởng tuyến giáp

Một số loại thuốc giảm cân không được cấp phép vẫn tồn tại trên thị trường, dù có công dụng giảm cân hiệu quả nhưng lại gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Tyrosine, một thành phần được sử dụng trong một số loại thuốc giảm cân, có thể ảnh hưởng đến tuyến giáp. 

Khi lượng tyrosine trong cơ thể quá cao, nó có thể gây suy giáp, bướu cổ, và các vấn đề liên quan đến tim mạch như xơ vữa động mạch, bệnh động mạch vành, đột quỵ. Những người có vấn đề về tim mạch được khuyến cáo nên tránh sử dụng các loại thuốc này.

Tác động lên gan

Gan đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa các chất trong cơ thể, nhưng sử dụng thuốc giảm cân kéo dài có thể tạo gánh nặng lớn cho gan. Hạn chế ăn uống và giảm hấp thụ dưỡng chất trong quá trình ăn kiêng khiến gan suy yếu, thậm chí không đủ khả năng hoạt động. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng lạm dụng thuốc Orlistat có thể gây nhiễm độc gan hoặc suy gan không hồi phục.

Tác động lên thận

Thận cũng chịu nhiều tác động tiêu cực khi sử dụng thuốc giảm cân, đặc biệt là các chất ức chế hấp thu và tăng cường đốt cháy mỡ thừa. Việc kéo dài sử dụng thuốc khiến thận phải hoạt động quá mức, gây nguy cơ suy thận cấp và suy thận mãn không phục hồi.

Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa

Các loại thuốc giảm béo ức chế lipase có thể gây ra các vấn đề tiêu hóa, như giảm khả năng hấp thụ chất béo và thay đổi quá trình trao đổi chất. Thành phần như methylcellulose và sterculia trong thuốc giảm cân không được hấp thu vào máu mà nằm trong lòng ruột, gây đầy hơi, buồn nôn, tiêu chảy, hoặc táo bón và rối loạn vi sinh đường ruột.

Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần

Thuốc giảm cân ức chế thèm ăn chứa amphetamin có thể gây hưng phấn, thay đổi tâm trạng, hoang tưởng, lo lắng, trầm cảm, và thay đổi hành vi xã hội. Người dùng cũng có thể phát triển sự phụ thuộc vào thuốc và dễ mắc phải các vấn đề tâm lý nghiêm trọng.

Khả năng gây nghiện thuốc

Thuốc giảm cân là lựa chọn của nhiều người vì giúp giảm cân nhanh chóng mà không cần tập luyện. Tuy nhiên, điều này có thể tạo ra sự phụ thuộc vào thuốc. Nhiều loại thuốc chứa thành phần gây nghiện, dẫn đến lạm dụng thuốc, ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng.

Gây đau đầu và mất ngủ

Thuốc giảm cân ức chế thèm ăn thường tác động lên hệ thần kinh trung ương, dẫn đến tình trạng đau đầu, mệt mỏi, và mất ngủ. Một số thành phần trong thuốc như phentermine, orlistat, methamphetamine có thể kích thích thần kinh, gây ra cảm giác lo âu và rối loạn giấc ngủ.

Gây dị ứng và viêm da

Một số loại thuốc giảm cân như Qsymia có thể gây ra dị ứng, khiến người sử dụng cảm thấy ngứa ran hoặc tê liệt. Sử dụng kéo dài có thể gây viêm da do tổn thương gan, làm giảm khả năng chuyển hóa và đào thải độc tố, dẫn đến viêm da và da vàng.

Suy giảm miễn dịch

Người sử dụng thuốc giảm cân kéo dài có thể gặp phải tình trạng suy giảm sức khỏe và miễn dịch do thiếu chất dinh dưỡng cần thiết. Điều này khiến họ dễ mắc các bệnh liên quan đến hệ hô hấp và tiêu hóa do không còn khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường.

Tăng cân trở lại sau khi ngưng thuốc

Sau khi ngưng thuốc, cảm giác thèm ăn có thể quay trở lại, dẫn đến việc tăng cân mất kiểm soát. Lượng dinh dưỡng được hấp thu vào cơ thể giảm đi trong quá trình sử dụng thuốc, khi ngừng thuốc đột ngột, quá trình trao đổi chất thay đổi và cần nhiều năng lượng hơn, làm cho cân nặng tăng trở lại.

Không có tác dụng giảm cân thật sự

Một số loại thuốc giảm cân thảo dược được quảng cáo có công dụng giảm cân hiệu quả, tuy nhiên lại không có bằng chứng khoa học chứng minh. Những thực phẩm chức năng này không chỉ không mang lại hiệu quả giảm cân như mong muốn mà còn có thể gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm như đau đầu, suy gan, suy thận và suy giảm miễn dịch.

Những cách giảm cân an toàn không cần sử dụng thuốc

Trên đây là những thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn về việc "uống thuốc giảm cân có hại thận không" và những tác hại tiềm ẩn khác. Thực tế, bạn có thể duy trì vóc dáng thon gọn mà không cần dùng đến thuốc giảm cân bằng cách áp dụng các biện pháp tự nhiên và an toàn dưới đây

Tập thể dục thường xuyên: Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày và từ 3 - 5 ngày mỗi tuần để tập thể dục. Khi cơ thể đã quen với việc tập luyện, bạn có thể tăng cường độ lên từ 30 - 45 phút mỗi ngày và duy trì việc tập luyện hàng ngày để tối ưu hiệu quả.

Cắt giảm đường và tinh bột: Hạn chế tiêu thụ đường và tinh bột trong khẩu phần ăn hàng ngày không chỉ giúp hỗ trợ giảm cân mà còn giúp kiểm soát huyết áp và lượng đường trong máu, đặc biệt quan trọng với những người có bệnh nền.

Tăng cường protein, rau củ và trái cây: Thực phẩm giàu protein, rau củ, và trái cây giúp tăng cường quá trình trao đổi chất, đốt cháy năng lượng và cung cấp chất xơ cần thiết cho hệ tiêu hóa. Đây là những dưỡng chất giúp bạn giảm cân an toàn và hiệu quả.

Không bỏ qua chất béo có lợi: Không nên loại bỏ hoàn toàn chất béo trong thực đơn, hãy ưu tiên chất béo có lợi từ các nguồn thực vật như dầu dừa, dầu ô liu, hoặc quả bơ.

Duy trì thói quen ăn uống lành mạnh: Nên ăn đủ 3 bữa mỗi ngày và ăn đúng giờ. Khi ăn, chỉ nên tập trung vào bữa ăn, không vừa ăn vừa làm việc, xem TV, điện thoại, hay đọc sách để tránh tiêu thụ thực phẩm không kiểm soát.

Với những biện pháp trên, bạn có thể đạt được vóc dáng mong muốn một cách tích cực và hiệu quả, mà không phải lo lắng về tác dụng phụ của thuốc giảm cân. Nếu bạn muốn giảm cân một cách bài bản và khoa học hơn, hãy tìm đến sự tư vấn của chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn cụ thể.

Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã có thêm thông tin hữu ích về việc sử dụng thuốc giảm cân an toàn và kết hợp với chế độ ăn uống, tập luyện hợp lý để kiểm soát cân nặng hiệu quả. Để đạt được mục tiêu giảm cân một cách lành mạnh, việc tham khảo ý kiến bác sĩ và chuyên gia luôn là điều cần thiết. Cảm ơn bạn đã dành thời gian theo dõi bài viết.